EUSKARAZ BLAI

BOST MINUTUKO IKASTAROA

Gramatika SENTIPENAK Gaur aztertuko dugu sentipenak nola adierazi: GOSE NAIZ Euskaraz, sentipenak adierazteko, IZAN aditza erabili ohi da. Hona hemen esapiderik ohikoenak: Gose izan Egarri izan Hotz izan Bero izan Beldur izan Lotsa izan Ohar zaitez IZAN aditzarekin doan hitza mugagabean doala, hau da, artikulurik gabe. Ikus dezagun zenbait adibide: Gose naiz, goazen zeozer jatera. Umeak egarri dira. Beldur bazara, ez etorri. HOTZAK NAGO Badago sentipenak adierazteko beste forma bat: sentipena adierazten duen hitzak NORK kasuaren singularreko marka hartzen du eta EGON aditzaz erabiltzen da. Itxi leihoa, hotzak nago eta Beroak zaude, ala? Bai, izerditan nago Hotzak hilda nago LOGURA NAIZ Zenbait sentipen adierazteko –gura atzizkiaren bitartez eratutako hitzez baliatzen gara. Logura (ohera noa, logura naiz eta) Txizagura (Non dago komuna? Txizagura naiz eta) Azkura (Jertse honek azkura ematen dit) Barregura (Horrek barregura ematen dit) Negargura (A ze tristura! Negargura naiz!) Ikusgura (esan didate oso pelikula ona dela eta ikusgura naiz) Zenbait lekutan –gura atzizkiaren ordez –gale atzizkiaz baliatzen dira. Adibidez: Logale, botagale, goragale… Bestalde, premiatasuna adierazi nahi denean, -larri atzizkia erabiltzen da:txizalarri… BURUKO MINA DAUKAT Egitura hau mina adierazteko erabiltzen da eta dagokion gorputz-atala NONGO kasuan deklinatu eta jarraian mina jarriz eratzen da. Euskalkien arabera EDUKI ala UKAN aditzarekin erabiltzen da. Non daukazu mina? Nongo mina daukazu? Tripako mina daukat Begietako mina daukat Ez nago ezertarako, buruko minez nago Min hartu dut eskuan Kontuz! Min hartuko duzu!

Poesia Miraria gauzatu da berriro: ezin ederragoak dira etxeko leihoetatik ikusten diren zuhaitz loratu berriak eta garrantzi handikoak poesia baino askoz garrantzitsuagoak noski esan ala ez esan idatzi ala ez idatzi halaxe da eta esanda dago guztia pozik nago udaberria heldu delako eta besterik ez kontsolamendu handia baita ulertu nahi ez duenarentzat ulertu ahal duenarentzat ulertzeko beharra duenarentzat eta hitz hauek ez dute inporta lore zuriak, lore zuriak... Argia, Lurra, zuhaitza, zerua Jon Gerediaga