BOST MINUTUKO IKASTAROA

Gramatika SENTIPENAK Gaur aztertuko dugu sentipenak nola adierazi: GOSE NAIZ Euskaraz, sentipenak adierazteko, IZAN aditza erabili ohi da. Hona hemen esapiderik ohikoenak: Gose izan Egarri izan Hotz izan Bero izan Beldur izan Lotsa izan Ohar zaitez IZAN aditzarekin doan hitza mugagabean doala, hau da, artikulurik gabe. Ikus dezagun zenbait adibide: Gose naiz, goazen zeozer jatera. Umeak egarri dira. Beldur bazara, ez etorri. HOTZAK NAGO Badago sentipenak adierazteko beste forma bat: sentipena adierazten duen hitzak NORK kasuaren singularreko marka hartzen du eta EGON aditzaz erabiltzen da. Itxi leihoa, hotzak nago eta Beroak zaude, ala? Bai, izerditan nago Hotzak hilda nago LOGURA NAIZ Zenbait sentipen adierazteko –gura atzizkiaren bitartez eratutako hitzez baliatzen gara. Logura (ohera noa, logura naiz eta) Txizagura (Non dago komuna? Txizagura naiz eta) Azkura (Jertse honek azkura ematen dit) Barregura (Horrek barregura ematen dit) Negargura (A ze tristura! Negargura naiz!) Ikusgura (esan didate oso pelikula ona dela eta ikusgura naiz) Zenbait lekutan –gura atzizkiaren ordez –gale atzizkiaz baliatzen dira. Adibidez: Logale, botagale, goragale… Bestalde, premiatasuna adierazi nahi denean, -larri atzizkia erabiltzen da:txizalarri… BURUKO MINA DAUKAT Egitura hau mina adierazteko erabiltzen da eta dagokion gorputz-atala NONGO kasuan deklinatu eta jarraian mina jarriz eratzen da. Euskalkien arabera EDUKI ala UKAN aditzarekin erabiltzen da. Non daukazu mina? Nongo mina daukazu? Tripako mina daukat Begietako mina daukat Ez nago ezertarako, buruko minez nago Min hartu dut eskuan Kontuz! Min hartuko duzu!

Poesia Miraria gauzatu da berriro: ezin ederragoak dira etxeko leihoetatik ikusten diren zuhaitz loratu berriak eta garrantzi handikoak poesia baino askoz garrantzitsuagoak noski esan ala ez esan idatzi ala ez idatzi halaxe da eta esanda dago guztia pozik nago udaberria heldu delako eta besterik ez kontsolamendu handia baita ulertu nahi ez duenarentzat ulertu ahal duenarentzat ulertzeko beharra duenarentzat eta hitz hauek ez dute inporta lore zuriak, lore zuriak... Argia, Lurra, zuhaitza, zerua Jon Gerediaga

OSO INTERESGARRIA!!!

NIK MUGIKORRA EUSKARAZ DAUKAT, ETA ZUK?.

Lehen hitza, ohiko galderak

» Lorea Arakistain Aizpiri   Euskara, Softwarea 

‘Interneten ere, lehen hitza euskaraz’ proiektua ez da oharkabean pasa. Abiarazte honetan, aste bakarrean 9.000 lagunek deskargatu dute mugikorra euskaratzen laguntzen duen aplikazioa, 1.000 lagunek euskaratu dute nabigazio-hizkuntza eta 60tik gora webgunek egin dute egitasmoarekin bat.

Twitter eta posta-elektroniko bidez jasotako galderak ere asko izan dira eta gehien errepikatzen diren horiek ekarri nahi nituzke hona

Zergatik, lehen hitza?

Mugikorraren eta nabigazio-hizkuntza ez dira eremu pribatuak: bisitatzen dituzun webguneek, deskargatzen dituzun aplikazioek eta hauen atzean dauden pertsonek badakite zein hizkuntzatan dauzkazun zure gailuak, guzti-guztiek. Eta, datu horietan oinarrituta eta eskari-eskaintzaren logikari jarraituta hartzen dituzte erabakiak.

Webgune askok erabiltzailearen nabigazio-hizkuntzan erakusten dute edukia. Euskal Herriko erabiltzaileen %3k dauka nabigazio-hizkuntza euskara. Ez da nahikoa merkatu handia euskarazko edukiak sortzeko.

Androiden, esate baterako, mugikorraren hizkuntza berean konfiguratzen dira aplikazio asko. Mugikorrik ez badago euskaraz garatzaileek aplikazioak euskaratzeak ez du zentzurik.

Webguneek ere badute ardura. Eta, erabaki dezakete, aurrez aurreko harremanetan bezala, haien webguneek lehen hitza euskaraz egitea. Hau da, defektuz, lehen orria euskaraz ematea.

Ez dakit euskaraz daukadan

Zure nabigazio-hizkuntza aukerak ezarpenetan begiratu daitezke. Zure lehentasunen ordena adierazten dute, zein hizkuntzatan nahiago duzun edukia. Errazago? Kik bakarrean jakin dezakezu! https://www.lehenhitza.eus/aukera 

Euskaraz jarri nahi dut, nola?

Nabigatzailearen zein mugikorraren hizkuntza aukerak zehaztu ditzakezu ezarpenetan?

Errazago?

Ordenagailua: Zoaz lehenhitza.eus-en konfiguratu atalera eta aukeratu zure nabigatzailea. Eta, eginda!

Mugikorrean: Jaitsi Androidera Lehen Hitza aplikazioa.

Plugina instalatu dut baina menuak gaztelaniaz jarraitzen dute

Plugina instalatuta nabigazio-hizkuntza aldatzen da eta ez nabigatzailearen hizkuntza. Aldatzen da ematen dugun informazioa eta ez menuak. Nabigazio-hizkuntza izan daiteke ez ebidentea erabiltzailearentzat, baina webgune batera sartzen zarenean informazio hori ematen du eta horren arabera erakusten dizu edukia. Nabigatzailearen hizkuntza, menuen hizkuntza da.

Iphone euskaraz ipini daiteke?

Aplikazioak euskara onartzen duten mugikorrak euskaratzen ditu. Applen mugikorrek ez dute euskararik onartzen, horregatik ez da berariazko aplikaziorik garatu.

LehenHitza aplikazioarekin aplikazio asko ingelesez ditut

Aplikazio gehienek mugikorraren hizkuntza hartzen dute aintzat. Hau da, mugikorra gaztelaniaz badaukat Twitter ere gaztelaniaz agertuko zait. Mugikorra euskaratzen badut eta Twitterren aplikazioa ez badago euskaraz litekeena da defektuz ingelesera jotzea. Horregatik, euskaraz ez dauden aplikazioak ingelesez daude orain.

Hori horrela, eta aplikazioak euskaraz nahi baditugu, garrantzitsua da mugikorrak euskaraz izatea: zenbat eta mugikor gehiago euskaraz aukera gehiago aplikazioen garatzaileek euskara aintzat hartu dezaten. Mugikorrik ez badago euskaraz garatzaileek aplikazioak euskaratzeak ez du zentzurik.

Aplikazioa ireki dut eta nire mugikorra ezin da euskaraz jarri

Aplikazioak euskara onartzen duten mugikorrak euskaratzen ditu. Android badago euskaraz, baina mugikor-etxeek erabakitzen dute hizkuntza-pakete horiek txertatu ala ez. Gertatu daiteke marka bereko mugikor modelo bat euskaraz egotea eta beste bat ez. Mugikorra erosterako orduan aintzat hartzeko irizpidea da.

BOST MINUTUKO IKASTAROA

Gramatika

ESTILOA

Aukeratu, esaldi pare hauetatik, egokia. Emaitza mezuaren bukaeran aurkituko duzue. 

1.         Marrazo handi bat ikusia izan da Getariako partean

2.         Marrazo handi bat ikusi dute Getariako partean

 3.         Parisko Eiffel dorrea XIX. mendean izan zen eraikia

4.         Parisko Eiffel dorrea XIX. mendean eraiki zuten

 5.         Langile xehengatik salbatua izan da enpresa

6.         Langile xeheek salbatu dute enpresa

 7.         Umeen gustuak telebistako diren anuntzioengatik erabat manipulatuak daude.

8.         Umeen gustuak telebistako anuntzioek erabat manipulatzen dituzte.

Zuzenak: 2, 4, 6, 8

Iritzia

(…) Nire ustez, badaude gauza batzuk politika guztien gainetik daudenak; euskara, adibidez. Txikitatik euskaraz hitz egin dut, euskaraz bizi naiz, eta dugun altxor bat da. Nola ez zara babesten saiatuko? Eta haren alde pauso bat ematen? Iruditzen zait, gainera, euskarari buruzko kate asko hautsi direla, eta heldu diren belaunaldiek naturaltasun handiagoz hartuko dutela euskara. Bizi izan ditugu garai batzuk non euskara erabilia izan den, alde batetik zein bestetik. Euskaraz hitz egiten baduzu, ideologia politiko jakin bat duzu; gurasoak euskaraz hitz egin, eta seme-alabek ez badakite, berriz, beste ideologia politiko bat duzu. Ez, nik uste dut hor helduagoak izan behar dugula, eta jakin behar dugula euskara sustatzen. Etorkizun ona ikusten diot euskarari Nafarroan.

Elkarrizketa osoa: Berria

BOST MINUTUKO IKASTAROA

Gramatika

Haurrekin erabili ohi dugun hizkera, askotan, oso zatarra da. Oso ohikoa da gure seme-alabei horrela hitz egitea. Ea aholku hauekin konturatzen garen horretaz:

Gaztelaniazko egiturak baztertu

• A lolo joango gara? Lo egitera joango gara?

• Gura duzu gozokis?  Gozokiak nahi dituzu? Nahi duzu gozokirik?

• Kontuz! jausi egingo zarela Kontuz! jausi egingo zara

• Laztana, bota siesta! Laztana, egin lo kuluxkatxoa

• Mikelek jo egin dit Mikelek jo egin nau Mikelek ostikada eman dit

• Nahi duzu gehiago oilaskoa? Nahi duzu oilasko gehiago?

Jango duzu oilasko gehiago?

• Nik de fresa nahi dut  Fresazkoa edo mailukizkoa nahi dut

• ¡Qué rico! Bai gozoa! Ze gozo!

• ¿Te gusta el gorria? Gorria gustatzen zaizu?

• Umearen zorionak dira Umearen (urtebetze-) eguna da

• Zerez/zertaz mozorrotuko zara? Zer mozorrotuko zara?

Erdarazko txikigarririk ez erabili

• Egingo dugu lolitos? Lo egingo dugu?

• Hartu txupetito/bolsita Hartu txupetetxoa/poltsatxoa

Hitzei -a artikulua jarri

• Jango duzu bokadilo? Jango al duzu bokadiloa?

• Nahi duzu yogur? Nahi al duzu jogurta?

Transmititzen al dute guraso hiztun berriek hizkuntza gutxitua?

Transmititzen al dute guraso hiztun berriek hizkuntza gutxitua?

Otsailaren 21ean Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Eguna ospatu genuen eta urtero bezala Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedran hizkuntza gutxituei buruzko ekimen bat prestatu genuen Azkue Fundazioaren laguntzarekin.

Aurten, hizkuntza gutxituetan hiztun berriek duten garrantzia nabarmendu nahi izan dugu, eta hiztun berriek hizkuntza horren transmisioan duten ardura azpimarratu. Hiztun berrien kopuruak gora egitearekin batera ezinbestekoa baita hiztun horiek hizkuntza horren transmisioan konpromiso sendoa dutela erakustea.

Euskal Herrian VI Inkesta soziolinguistikoan datu itxaropentsuak ageri dira, eta “Euskal hiztun berriak: esperientziak, jarrerak eta identitateak” ikerketan ere badago hainbat jakingarri esanguratsu.

Datu horietan oinarrituz,  euskararen transmisioa guraso hiztun berrien familietan nolakoa den adierazteko infografia bat egin genuen gure sare sozialetan partekatu duguna.

Transmititzen al dute hizkuntza gutxitua guraso hiztun berriek? Ondoko infografian ikus dezakezu EAEko adibidea.